Jonge generatie aan het roer: groeien, verduurzamen en vooruitkijken
Bij Leen Middelburg Chrysanten (LMC) in Made en het Westland staat de derde generatie aan het roer. Barry (33) en zijn neef Sander (32) namen het familiebedrijf op jonge leeftijd over, na een intensieve periode met ziekte en verlies in de familie. Inmiddels sturen ze vijf locaties aan, zetten ze vol in op schaalvergroting, verduurzaming en data. Ze bouwen stap voor stap aan hun droom: chrysanten telen zonder gas en chemie, zónder concessies te doen aan kwaliteit. “Het is niet de situatie zoals het ooit bedoeld was”, zegt Barry nuchter. “Maar we hebben allebei ontzettend veel passie voor dit bedrijf en voor de sector. Dat helpt ons om grote stappen te durven zetten.”
Van opa’s bedrijf naar moderne chrysantenspecialist
Het bedrijf werd ooit gestart door opa Leen Middelburg. Daarna namen zijn zonen het stokje over. In de huidige fase zijn het Barry en Sander die samen met algemeen directeur Perry Dekkers de lijnen uitzetten. “We zijn nu met z’n drieën aan het sturen”, vertelt Barry. “Sander en ik als derde generatie, Perry als algemeen directeur. Hij bewaakt de grote lijnen.”
In totaal teelt LMC nu 31 hectare troschrysanten, verdeeld over drie locaties in Made en twee locaties in het Westland. In de chrysantenteelt is dat geen middenmoter meer. “Je mag gerust zeggen dat we groot zijn”, lacht Barry. “Maar die schaalgrootte is geen doel op zich, het is een middel om te kunnen focussen.”
Schaalgrootte als strategische keuze
De groei van LMC is niet toevallig. In 1997 stond er in Made een kas van 6 hectare. Vervolgens groeide het bedrijf naar 15 hectare, vanaf 2019 naar 25 hectare door de aankoop van twee extra locaties. Recent kwam daar nog een grote stap bij: de buurman in Made stopte, inclusief een flink stuk grasland erachter. “Dat was in totaal zo’n 16 hectare grond”, vertelt Barry. “Daar hadden ook groentetelers belangstelling voor, maar de ligging naast ons bedrijf maakte het voor ons extra interessant. We hebben het opgeknipt in twee fases.”
De eerste fase, 7 hectare nieuwbouw in Made, is inmiddels operationeel. In februari startte de bouw en in oktober werd daar voor het eerst geoogst. Met de nieuwbouw komt de totale kasoppervlakte uit op 31 hectare. Met de tweede bouwfase in de planning groeit Leen Middelburg Chrysanten binnen enkele jaren door naar 38 hectare, mits het energienet en de businesscase het toelaten. “De uitdagingen rond energie en verduurzaming vragen om schaalgrootte”, legt Barry uit. “Grote investeringen in bijvoorbeeld warmteoplossingen, data, vergroening, waterkwaliteit en innovatie kun je dan over meer vierkante meters uitsmeren. Dat maakt het behapbaar.”
Barry Middelburg
Sander Middelburg
State-of-the-art kas met drie schermen en ontvochtiging
De nieuwe kas in Made is een echte state-of-the-art kas. Alle locaties zijn uitgerust met twee klimaatschermen; in de nieuwbouw hangt zelfs een derde scherm. “Op vier locaties hebben we een verduisteringsscherm en een energiescherm. In de nieuwbouw hebben we daar een derde scherm bij: een gecombineerd scherm dat we zowel in de zomer als in de winter kunnen gebruiken. Dat geeft flexibiliteit én energiebesparing.”
Omdat drie schermen de kas heel goed isoleren, is goede ontvochtiging onmisbaar. In de nieuwbouw werkt LMC met luchtbehandelingskasten met slurven die droge, behandelde lucht de kas in blazen. Op andere locaties hangen circulatiesystemen die lucht mengen en verplaatsen. “Met intensiever schermen bespaar je energie, maar je wilt geen vochtproblemen. De combinatie van meerdere schermen en actieve ontvochtiging maakt het klimaat veel beter te sturen.” Ook qua belichting is een grote slag gemaakt. Alle locaties zijn over op LED en in de nieuwste kas hangt een vierkanaals LED-systeem. “Zo kunnen we het licht nóg preciezer afstemmen op wat het gewas nodig heeft.”
Energie: flexibiliteit in de warmtetransitie
Op energievlak is LMC volop in beweging. De Westlandse locaties zijn aangesloten op aardwarmte. De locaties in Made draaien op restwarmte van de Amercentrale, maar die centrale gaat in 2027 dicht. “Dat dwingt ons om vooruit te kijken”, zegt Barry. “We onderzoeken samen met partijen in de polder of aardwarmte ook in Made mogelijk is. Tegelijk willen we zelf meer grip op onze warmtevoorziening.” Voor de nieuwbouw koos LMC daarom voor een warmtepompsysteem dat letterlijk warmte oogst uit de kas. “Daarnaast werken we nog met WKK en gas, maar onze visie is duidelijk: we willen toe naar zo groen mogelijke energiebronnen.”
De energiecrisis van een paar jaar geleden is een belangrijk kantelpunt geweest. “We hadden gelukkig redelijke posities, maar het was een wake-up call. Sindsdien zeggen we: meer flexibiliteit, meer besparen en waar mogelijk vergroenen.”
100% Groen Geteeld: durven vooroplopen
Eén van de meest opvallende stappen van LMC is deelname aan het project 100% Groen Geteeld. De oorspronkelijke droom was chemievrij telen, maar al snel werd de term 100% Groen Geteeld gekozen: gericht op maximale inzet van biologische, groene en technologische oplossingen. Grote groentetelers begonnen er ook aan, waardoor er slagkracht ontstond. “Ons eerste jaar in het project hebben we tegen plagen al 90% minder chemie gebruikt. Dat is een enorme stap. Tegelijk is het nog duur; wij zijn ongeveer twee keer zoveel kwijt als een traditionele aanpak. Maar ik geloof dat het gaat schuiven: chemische middelen worden schaarser en beperkter, groene oplossingen beter en betaalbaarder.”
Kwaliteit staat daarbij nooit ter discussie. “Onze droom is bloemen telen zonder gas en zonder chemie, maar wél met de kwaliteit die mensen van een chrysant verwachten. Chrysanten staan bekend om hun lange houdbaarheid. Dat is heilig voor ons. We gaan niet vragen of de consument een mindere bloem wil accepteren ‘omdat het groener is’. De uitdaging is: én groen én topkwaliteit.”
Data, camera’s en vakmanschap
Om die kwaliteit en duurzaamheid te combineren, investeert LMC flink in data en monitoring. In één kas rijdt een spuitboom met camera’s die van elke meter gewas een foto maakt. Met die beelden wordt gewerkt aan groeivoorspellingen en betere planning van arbeid en teeltstrategie. “We willen het gewas veel beter in beeld hebben”, legt Barry uit. “De camera’s helpen om vroeg afwijkingen te zien en om objectief naar groei te kijken. Dat is nodig, zeker nu ‘groene vingers’ schaarser worden.” Tegelijk blijft vakmanschap de basis. “Data is een hulpmiddel, geen vervanging. Je hebt nog steeds iemand nodig die snapt wat hij ziet. In de kas, in de plant én in de cijfers.”
Samen sterker via Zentoo
Leen Middelburg Chrysanten is vanaf het begin aangesloten bij Zentoo en zelfs één van de grondleggers. “We zitten er al zo’n 18 jaar bij”, zegt Barry. “Zentoo heeft enorm bijgedragen aan de verjonging en professionalisering van de chrysantensector. Door gezamenlijk te sturen op assortiment, houdbaarheid en kwaliteit, hebben we de chrysant als product sterker gemaakt. Dat is goed voor iedereen.”
Hij ziet de sector ook als een collectief. “Als een kweker ergens anders in Nederland slechte kwaliteit levert, denkt de consument niet: ‘Deze kweker was niet goed.’ Die denkt: ‘Chrysanten zijn niks.’ Daarom delen we kennis. We moeten met z’n allen de chrysant sterk houden.”
Jonge ondernemers, lange adem
Met 31 hectare chrysanten, een duidelijke groeivisie, een hypermoderne kas en een voortrekkersrol in 100% Groen Geteeld laten Barry en Sander zien dat jonge ondernemers prima in staat zijn een groot, complex bedrijf te runnen. “Tien jaar geleden hadden we niet kunnen bedenken waar we nu zouden staan”, blikt Barry terug. “En ik durf ook niet te voorspellen waar we over tien jaar precies zijn. Maar één ding weet ik wel: we gaan door op deze weg: groeien, vergroenen en elke dag werken aan betere, mooiere chrysanten.”
